Hoşgeldiniz,

 

Gitar, günümüzde dünyanın hemem hemen her yerinde yaygın olarak kullanılan telli bir çalgıdır. Genelde Ud veya antik Yunan çalgısı olan Kithara'dan geldiği iddia edilir.

 

Ancak 1960 yılında Dr. Michael Kasha tarafından yapılan araştırmanın sonucunda bu iddiaların yanlış olduğu görülmüştür. Zira Dr. Michael Kasha‘ nın araştırmasına göre evet Ud ve Gitar ortak ataları paylaşırlar ancak birbirlerinden ayrı bir gelişim göstermişlerdir ve Udun günümüz Gitarının evrimine ciddi bir katkısı olmamıştır.

 

Kithara teorisi ise tamamen asılsızdır ve bu iddia için gösterilen tek kanıt Yunanca Kithara ile İspanyolca Guitarra arasındaki kelime benzerliğidir. Oysa Gitar, Kithara'dan farklı türde bir enstrümandır ve isim dışında bir benzerlikleri yoktur.

 

Gitar uzun perdeli bir boyunu, ağaçtan düz bir ses tablası ve düz bir sırtı olan ve genelde yanları eğimli olan bir enstrümandır. Bu özellikleri ile Gitar, kısa saplı, büyük armut biçimli gövdeli ve sırt kısmı yüksek eğimli, keskin açılı ve ayrıntılı pin başına sahip olan, doğuda perdesiz, Avrupa'da ise perde eklenerek kullanılagelen Ud ve Lavta gibi diğer Tanbur'lardan ayrılır. Gitarın tüm temel özelliklerini gösteren en eski enstrüman M.Ö. 1300'lü yıllardan kalma 3300 yıllık Hitit Gitarı'na ait olmakla birlikte Alaca Höyük kalıntılarında bulunmaktadır. Bunun yanı sıra  Gitar'ın önce İran yoluyla Arap dünyasına, Araplar'ın İspanya'yı fethiyle de Avrupa'ya geçtiği yaygın bir saptamadır.

 

Mağrip ve Latin Gitar türleri 12. yüzyılda görülmeye başlamıştır. 15. yüzyılda ise Lavta'ya doğru gelişerek Mandola veya Mandora ismini alır. Günümüz gitarının ana çizgilerinin oluştuğu 15. yüzyılda Latin gitarı, mızraplı Vihuela olarak bilinir. 1500’lü yılların sonuna kadar gelişimine devam eden bu enstrüman, bugünkü Gitarın doğmasındaki ilk ibareleri verir.

​

Gitar ezgileri, 16. yüzyıldan 18. yüzyıla kadar Tabulatur (ses perdeleri yerine parmak pozisyonlarını gösteren nota yazım sistemi) biçiminde ya da alfabetik akor sembolleri sistemiyle yazılıyordu. 1586 senesinde ilk Gitar metodu İspanyol Gitarı olarak bilinen 5 çift telli enstrüman içindir. Daha önceki Gitar'a benzer özelliği gösteren çalgılar (Chartar) 4 telli, Vihuela ise 6 çift tellidir. Vihuela’ dan sonra Barok Gitar 5 çift telli; son zamanlarda kullanılan Klasik Gitarlar ise 6 tek tellidir.

​

19.yüzyılda Gitar'da sesin artmasını sağlayan değişiklikler yapıldı. Gövdesi genişletildi, derinliği azaltıldı, göğüs kapağı ince bir hal aldı.​ 1850'li yıllarda İspanyol usta Antonio Torres‘in gövdenin boyutlarını büyütmesi ve oranlarını yeniden düzenlemesi ile modern Klasik Gitar günümüzdeki şeklini aldı. Bu yeni model enstrümanın  sesini, tonunu ve yansımasını ciddi bir şekilde geliştirdi ve kısa bir süre içinde yapım standardı olarak kabul edildi. Günümüze kadar bu tasarım değişmeden kalmıştır. İspanyol usta Torres ile aynı zamanlarda aralarında Chiristan Fredrich Martin’in de olduğu Amerika’ ya göçen Alman göçmenler  X-balkonlama ile Gitar yapmaya başladılar. 1900'lerde çelik tel geniş çapta ulaşılabilinir oldu. Çelik teller yüksek ses sağlasa da  tansiyonlarının çok yüksek olması Torres tarzına göre çok fazlaydı.  Güçlendirilmiş X-balkonlama  eşit iş yaptığını kanıtladı ve kısa sürede Çelik Telli Gitar için üretim standardı oldu.
​
1900' lü yılların sonlarında Orville Gibson oval ses delikli Archtop Gitar yaptı. Çelik Telli Gitar ile Çello'nun birleşimi gibi köprü üstüne hiç kuvvet uygulamıyor doğrudan aşağıya baskı uyguluyordu. Bu durum yukarıların daha özgürce titreşmesini ve dolayısıyla daha yüksek ses üretilmesini sağlıyordu. 1920’lerin erken dönemlerinde tasarımcı Lloyd Loar, Gibson’ a katıldı ve Archtop Caz Gitarı bugünkü f-delikli tanıdık formuna soktu.

 

1920'lerin sonuna doğru Caz Gitar'a manyetiklerin eklenmesi ile Elektro Gitar doğdu.

​

Burada Perdesiz Gitar'dan da bahsetmek zorundayız. Perdesiz gitar, diğer gitarların aksine tarihi M.Ö. 5000'lere uzanan perdesiz lavta ya da diğer adıyla lut türü bir çalgıdır. Bilinen perdesiz gitarın ilk mucidi Henry Partch'dır. Ancak gerçek anlamda bugünki perdesiz gitarın mucidi bir Türk'tür; klasik gitar versiyonunu, yaptığı müzikte Türk, Arap ve Acem makamlarını çeşitli caz modlarıyla ve farklı blues dizileriyle harmanlayan Erkan Oğur tarafından 1976'da icat edilmiştir. Perdesiz gitarın elektrik versiyonu, batı tampere sistemiyle ifade edilemeyen özel dizi ve makamları çalmak için değil, daha çok bu sisteme göre oluşturulan ve perde düzeninde elde edilemeyen ses renklerini yakalamak için oluşturulmuştur.

 

Söyler Sanat Akademisi'nde kadromuzdaki kıymetli hocalarımızdan ve eğitmenlerimizden Birebir Özel Gitar Dersleri ya da Birebir Grup Gitar Dersleri veya Online Özel Gitar Dersleri alarak siz de Gitar çalmayı öğrenebilir ya da mevcut seviyenizi ilerletebilirsiniz.

​